Sjal

Franskt sjalFranskt sjal

Farið var að framleiða frönsk sjöl um og eftir miðja 19. öld og bárust þau til Íslands ekki löngu síðar. Sjölin voru með litríku munstri og talin kostagripir. Algengasta stærð þeirra var 160cm x 320cm. Þau voru brotin þversum í fernt svipað og peysufatasjöl. Einnig voru til ferköntuð frönsk sjöl sem voru brotin í tvennt. Sjölin voru notuð yfir upphluti og peysuföt.

Herðasjal, þríhyrna, hyrna, prjónahyrna, skakkiHerðasjal, þríhyrna, hyrna, prjónahyrna, skakki

Þríhyrnt, prjónað sjal sem á árum áður var borið til skjóls, einkum við hversdagsbúning kvenna. Hyrnurnar voru oftast lagðar yfir herðarnar þannig að gleiðasta hornið lá niður bakið. Að framan voru hornin lögð í kross yfir brjóstið og bundin saman að aftan. Hyrnur þær úr eingirni sem stundum eru bornar við upphlut 20. aldar eru lagðar lauslega yfir herðarnar. 

PeysufatasjalPeysufatasjal

Sjal borið við 19. og 20. aldar peysuföt og upphluti. Við 20. aldar búninga voru algengust svört sjöl úr fínni ull með breiðu, svörtu kögri. Þau eru allt að 3,5 m löng og 1,85 m breið. Til að ná réttri sídd er sjalið brotið til helminga, stuttu hliðarnar saman. Síðan er aftur brotið eins en þá ekki alveg til helminga heldur látið muna 20-30cm að brúnir falli saman neðst. Þá eru brotnir niður um 10cm að ofan og sú brún látin snúa út. Sjalið lagt yfir herðarnar og brotið fall upp á við yfir axlir svo að vel fari í hálsinn. Loks nælt saman með sjalprjóni á vinstra barmi. Á árum áður voru sjölin úr mismunandi þykku ullarefni, einlitu, köflóttu eða röndóttu. Þá eru til svonefnd frönsk sjöl með litríku munstri sem þykja kjörgripir.

SjalprjónnSjalaprjónn

Prjónn smíðaður úr silfri, oft gullhúðaður. Notaður til að næla saman peysufatasjal á barminum.

Vetrarsjal

Sjal úr þykku ullarefni, gjarnan með kögri og jafnvel tvílitt, sitthvor litur á hvorri hlið, eða smáköflótt. Vetrarsjöl eru nálægt því að vera jafnhliða. Sjölin eru notuð yfir peysuföt og upphluti.